İnmemiş testis (kriptorşidizm) Nedir?
İnmemiş testis (kriptorşidizm), erkek bebeklerde bir veya her iki testisin normal yerleşim yerine (skrotum olarak bilinen torbaya) inmemesi durumunu ifade eder. Normalde, testisler fetal gelişim sırasında karın boşluğunda yer alır ve doğum öncesi veya doğum sonrası ilk aylarda skrotuma doğru iner. Ancak bazı durumlarda, bir veya her iki testis bu yolculuğu tamamlamaz ve karın boşluğunda veya kasık bölgesinde kalır.
İnmemiş testis, doğumsal bir durumdur ve genellikle erkek bebeklerde doğumdan sonraki ilk birkaç ay içinde fark edilir. İnmemiş testis, erkek doğurganlığı için önemli bir risk faktörüdür, çünkü testisler normal vücut sıcaklığından daha yüksek sıcaklıklarda bulunduklarında sperm üretimi olumsuz etkilenebilir.
İnmemiş testisler, çocukluk döneminde spontan olarak yerine inebilir. Ancak, yerine inmeyen testisler tedavi edilmezse, ilerleyen yaşlarda kısırlık riskini artırabilir ve testis kanseri riskini artırabilir. Bu nedenle, genellikle inmemiş testislerin cerrahi olarak düzeltilmesi önerilir.
İnmemiş testis durumu, genellikle iki şekilde sınıflandırılır:
- Tek taraflı inmemiş testis: Sadece bir testis skrotuma inmemiş durumdadır.
- İki taraflı inmemiş testis: Her iki testis de skrotuma inmemiş durumdadır.
İnmemiş testis tedavisi genellikle cerrahidir. Cerrahi işlem, testisi skrotuma indirmek için yapılan bir operasyonu içerir. Bu işlem genellikle bebeklik döneminde yapılır, çünkü testislerin yerine indirilmesi doğurganlık için en iyi sonuçları sağlar ve ilerleyen yaşlarda cerrahi daha karmaşık hale gelebilir. İnmemiş testislerin erken tespit edilmesi ve tedavi edilmesi önemlidir, bu nedenle bebeklerin rutin muayeneleri sırasında doktorlar tarafından kontrol edilirler.
Doğuşta torbada olan bir testis sonradan çeşitli nedenlerle yukarıya kaçabilir (edinsel kriptorşidizm). Bunun kesin nedeni bilinmemektedir. Utangaç (retraktil) testislerde bu risk daha fazladır. Bu nedenle utangaçlığı çok belirgin olan testisleri, hastanın özelliğine göre 6 ay-1 yıl aralıklarla düzenli takip etmek gerekir.
Ayrıca kasık bölgesindeki fıtık, hidrosel gibi bazı ameliyatlardan sonra da testis yukarı kaçabilir.
Hangi nedenle olursa olsun, testis torbaya hiç inmeyecek şekilde kasık bölgesine kaçmışsa ve sürekli kasıkta ise tartışmasız olarak ameliyatla torbaya indirilmelidir.
İNMEMİŞ TESTİS TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?
Günümüzde genellikle kabul edilen görüşe göre, 1-2 yaş arasında torbaya indirilmeyen testiste sperm hücrelerini taşıyan kanalların tıkanma riski çok yüksektir. Bu da ileride çocuk sahibi olma şansını azaltır.
İnmemiş testiste ileride 2-5 kat daha fazla kanser gelişme riski olduğu bildirilmiştir. Testisin erken indirilmesi bu riski -sıfıra düşürmese de- azaltır.
Ayrıca, inmemiş testisin damarlarının dönmesi (torsiyon) ve travmaya uğrama riskleri de inmiş olanlara göre daha yüksektir.
İNMEMİŞ TESTİS NE ZAMAN TORBAYA İNDİRİLMELİDİR?
Doğuştan hiç inmemiş olan bir testis , 1 yaşını doldurmuş çocukta artık bekletilmeden cerrahi olarak indirilmelidir.
Günümüzde birçok yayın, 6 aydan sonra testisin kendiliğinden torbaya inme şansı olmadığı için, 6 ayını geçmiş bir çocukta testisin bekletilmeden ameliyatla torbaya indirilmesi gerektiğini vurgular. Bu görüş artık klasik kitaplara da geçmiştir.
Çocukta aynı tarafta inmemiş testisle birlikte kasık fıtığı da varsa, kasık fıtığının boğulma tehlikesi her an var olduğu için, bebek 6 aylıktan da küçük olsa en kısa zamanda ameliyat edilmelidir.
Daha önce torbada görülen, yani inmiş olan testis sonradan kasığa kaçmışsa buna asendan testis denir. Germ hücre sayısının azalmasından dolayı (kısırlık riski) bunların da inmemiş testis gibi değerlendirilmesi önerilir ve bekletilmeden cerrahi olarak torbaya indirilmelidir.
İnmemiş testis hormon tedavisiyle de indirilmeye çalışılsa da, günümüz tıp bulgularına göre bunun yeri neredeyse kalmamıştır. En doğru tedavi seçimi, inmemiş testisin ameliyatla torbaya indirilmesidir.
İNMEMİŞ TESTİSİ TORBAYA İNDİRMEK İÇİN İLAÇ TEDAVİSİNİN ETKİSİ NASILDIR?
Yapılan araştırmalar göstermiştir ki, testisi torbaya indirmek için tek başına hormon tedavisinin etkisi ve yararı çok yetersizdir. Bu nedenle, zaman zaman uygulayanlar olsa da, hormon vererek testisi torbaya indirme yöntemi yıllardır rafa kaldırılmıştır ve benimsenmemektedir. İnmemiş testisi aşağı indirmek için değil ama o testisin daha iyi çalışması için ameliyattan önce hormon verilmesi uygulamalar arasındadır. Testisi torbaya indirmenin günümüzdeki en geçerli yolu ameliyattır.
TESTİS(LER) TORBAYA İNDİRİLDİĞİNDE KISIRLIK RİSKİ NE KADAR AZALIR?
İnmemiş testisin torbaya indirilmesi kısırlık riskini azaltır ama tamamen ortadan kaldırmaz. İki taraflı inmemiş testisi olanların çocuk sahibi olma şansı çeşitli yayınlara göre %35-65 arasında değişir. Tek taraflı inmemiş testisi başarılı bir ameliyatla erken indirilen, diğer testisi torbada (skrotumda) ve sağlıklı bir yapıda olan kişinin çocuk sahibi olma şansı neredeyse normale yakındır (%81-90 arasında).
Last modified: Şubat 29, 2024
